Share |

هونەر

  مەلای جزیری لێدانی دڵ و هەستەکانە لە شیعری کلاسیکدا. مەلای جزیری ساڵی ١٥٦٥ لە جزیری بۆتان لەدایک بووە. ناوی "ئەحمەد"ە و لە شیعردا نازناوی "نیشانی، مەلێ و مەلا"یە و لە سەدەی ١٧دا ژیاوە. مەلا ئەحمەد جزیری لەسەر دەستی باوکی (شێخ محەممەد) دەستی بە خوێندن کردووە و لە مەدرەسەی "هەکاری و عیمادی" درێژەی بە خوێندن داوە.    

نڤشێ‌ بازانە نەڤیێ عشتاران مەزن دبن هێڤێنا دێ و باڤان ل سەر خاكا پیرۆز دنەخشینن رستێن خەج خەجۆكان دهوونن ب تیپێن زێرین نەخشەیا گەور ل تابلۆیا شێوەكاران ل سەر دیوارێ دەمی موهر دكن ئەڤن ئەڤن دەستە گولان ب شاخێن زەیتوونان رە ژ نبی هووری هلدگرن بەر ب ئەندارێ ڤە ل سەر پرا بافل برێ دكەڤن

پرتووکا چیرۆکانا ھەڤسەرۆکێ HDPسەلاھاتتن دەمیرتاش ژ بۆ زاراڤایا سۆرانی ھات وەرگەراندن و پرتووک ھات وەشاندن. پرتووک ژ ئالیێ فەرھاد چۆمانی ڤە ھاتیە وەرگەراندن و وەشانخانەیا خەزەلنووس پرتووک وەشاندیە.   ل ناڤەندا خەزەلنووسا ل باژارێ سلێمانی پرتووک ژ بۆ خوەندەڤانان ھات ناساندن. خوەدیێ پرتووکخانەیا خەزەلنووس رەوەز ھەمە سالھ د مەراسمێ دە ئاخڤی و پرتووک دا ناسین.

  ئەز ئاگرێ باباگۆرگۆر دبینم ئەز ل پرتەكا رەژویێ دگەرم رویێن خۆ پێ رەش بكەم ھەر جارەكا

ساقیا! هاتم بەرەو مەیخانەکەت هاتمە خزمەت بادەوو پەیمانەکەت من کە بێزارم لەدەست ژینم دەبا قەستی سەر بێ بادە بێ ئامانەکەت بێ مەییم هەرگیز نەکەی تا ماوی تۆ ڕۆح و ماڵ و دڵ بە فیدای چاوی تۆ ساقیا! دڵ پڕ خەمم ، دڵ پڕ خەمم بێ دیار و بێ ڕەفیق و هاودەمم گۆشەیی مەیخانە بۆچیی چۆڵ بکەم من کە واریسی وەلی و لاس و مەمم بێ مەییم هەرگیز نەکەی تا ماوی تۆ

کتێبى "جەوهەرى زمان و فەلسەفەى تەئویل" لە نووسینی د.سەعید تۆفیق، لەلایەن نووسەر و وەرگێر عەبدولموتەڵیب عەبدوڵڵا بۆ سەر زمانی کوردی وەرگێڕدراو و بڵاوکرایەوە. وەرگێڕ ئەو کتێبەی لە عەرەبییەوە کردووەتە کوردى و پەراوێزى بۆ داناوە و چاپخانەى دەزگاى چاپ و پەخشى سەردەم لە سلێمانى بە چاپی گەیاندووە. کتێبەکە لە چەند بابەتێک پێکهاتووە، سەرەکییەکانیان دەخەینەڕوو:

  تارا بوكا ئەفسانەوی   ژ سنگێ خەونا خوە گولھێڤيێن بەندەمانێ دچنم دكەم تارەيا بوكا ئەفسانەوی د راستيا خەوندار دە شەڤ و رۆژان بەردەرگەھێ باخچێ ھەستيار دگەھن ھەڤ بەر شاپەرێن شالوولان شەڤنەما شلێران د پەرداخێ شێتاتيا ڤێ شەڤێ دە دووربوونێ دكەيێنن

  سندس رێكانى ------ ئاگرن چاڤێن ته‌ نزام هه‌ ڤالینیا ته‌بكه‌ م یانژى حه‌شته‌ بكه‌م جار خو به‌رزه‌دكه‌م جار ته‌ تیروردكه‌م چه‌ند دسارن په‌یڤێن من ده‌مى ته‌ دبینم ده‌مى به‌رزده‌دبى روندك ژپه‌یڤێت من ڤه‌نابن

  ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ 1-10-2016 یه‌كه‌مین فێستیڤاڵی فیلمی نێوده‌وڵه‌تی سلێمانی له‌ كه‌مپی نوێی زانكۆی سلێمانی به‌ئاماده‌بوونی ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ لێپرسراوانی حكومی و حزبی و هونه‌رمه‌ندان و سینه‌ماكارانی كوردستان و بیانی ده‌ستیپێكرد.

د گێلەشوکـــا ھزران دە.. رەڤەندیــەک بێ سوبەھی بووم  ئەنیــا دیروکێ ژی.. ھەمبێـزەکــا نەوێرەک بوو د بیرئانینان دە.. دکەلانــدم د رۆژگـارێ دە.. دھـــەژانــدم تۆ ئەوا ھێشــتــا نــە ھـــاتــی ھــەتـــا دوھـی ژی.. من تۆ د چاڤــێن ئەسمانی دە.. ددیــتـی مینــا زارۆکــــــان من تــــۆ.. دمێتـــی

هەولێر لە نێوان ساڵانی ۱۹٦۳-۱۹۷٠" ناونیشانی کتێبەکە و لە بنەڕەتدا تێزێکی دکتۆرایە، باس لە ماوەیەکی هەستیاری مێژوویی شاری هەولێر دەکات.

رۆمانا حەلیم یوسف "گاڤا کوو ماسی تی دبن" کو بەرێ ژ کوردی ژ بۆ ترکی، ئینگلیزی ئوو فارسی هاتبوو وەرگەراندن ئوو وەشاندن، نها ژ ئالیێ سەلاحەدین بایەزیدی ڤە ژ بۆ سۆرانی هات ئاداپتەکرن ئوو رۆمان ب سۆرانی دەرکەت. هەروها حەلیم یوسف ژ بۆ ڤێ یەکێ دێ لە سلێمانی بەشداری فەستیڤالێ ببە ئوو رۆمانا خوە ئیمزە بکە.

ھەموو بەرھەمێن شعرییێن موەیەد تەیب، ب ناڤى “نە با من سوار دکە / نە ئاخ من پەیا دکە” د ناڤ وەشانێن ئاڤەستا دە چاپ بوون. بەرھەم تەڤ دە ژ ئالفابەیا عەرەبی بؤ لاتینی ژ ئاليى نفيسكار سەلیم تەمۆ فه هاتنه تيبكوهه زين.

دێ شێي بێژيە من، پەنجەرا مالا وە روي ل پەنجەرا مالا مە چ رامانا خوە ھەيە! تشتێ ل پشت پەنجەرا مالا وە وەکي بانگێ (ئێڤاريان) من ھەمي ژێ ژ بەرن ل بەرامبەري پەنجەرا مالا وە ئەزێ ل ھەمي تشتان بەرزەبويم و ئەزێ ھەمي تشتێن خوە دپشت پەنجەرا مالا وە را دبينم ياريکێن من ب دەستێن خوە بو تە چێکرين بيکێن پاتەي خو سيتافکا تە ژي

خانما هه‌لبه‌ستڤان ئه‌ڤین شكاكی، په‌رتوكا خوه‌یا نویا هه‌لبه‌ستێ ب ناڤێ "هێڤیێن دارا هنارێ" چاپ و به‌لاڤكر. ئه‌ڤین شكاكی ب ئاژانس و رادیویا په‌یامنێر راگه‌هاند، وێ په‌رتوكا خوه‌یا سێیێ ب ناڤێ "هیڤیێن دارا هنارێ" چاپ و به‌لاڤكر و كه‌فته‌ به‌رده‌ستێ خوانده‌ڤانان.

    پشتي پازده‌ سه‌عه‌تێن رۆژييه‌كا د شه‌رگه‌ها چلێ‌ هاڤينا هشكه‌ساليێ‌ دا، ده‌ڤێ‌ وي به‌ستي، ئاڤابوونا رۆژێ‌ ژ نشكه‌كێڤه‌ ژيان سه‌ر ژ نوو ب گه‌هێن وي دا ئينا،

خه‌مگینی دروندكێن ته‌ دا خودیكه‌كا مژداره‌ دوو دلی یا ته‌ ژی سروده‌كا ب ره‌هه‌ند و تێهنه‌. دبیرهاتنا ستێرێن له‌یزی و.. . روژێن گه‌شێن نه‌هاتی دا ژ بیاڤه‌كێ ناڤین دگه‌ڕێم دا دچاڤێن ره‌ش دا گه‌شبینیێ ببینم. ئه‌ی دل و هشێ ئازاد كه‌نگی ب بێده‌نگی دێ نڤی؟

  د چارچووڤێ به‌لاڤۆكێن به‌غدا پایته‌ختێ ره‌وشه‌نبیریا عه‌ره‌بی، چاڤه‌رێ یه‌ ل ڤان نزیكان پرتووكه‌كا نوو ب ناڤێ "هنگڤین و به‌فر" وه‌ك ئه‌نتلوژیا هه‌لبه‌ستڤانێن كورد ب زمانێ عه‌ره‌بی ژ بن چاپێ ده‌ركه‌ڤیت.

ژ وه‌رگێرانا نڤیسه‌رێ كوردێ دووره‌وه‌لات سامی ئه‌لحاج و ل ڤان رۆژێن بۆری، رۆمانا "مریه‌ما كچه‌ك ز زه‌مانه‌كێ دی" یا رۆماننڤیسێ كورد سه‌بری سلێڤانه‌یی ب زمانێ عه‌ره‌بی ل قاهیره‌ هاته‌ چاپكرن.

  وه‌رگێران ژ ئینگلیزى: شه‌مال ئاكره‌یى   (1) گولا دووماهیێ   ئه‌و گولا دووماهیێ یه‌ ژ هاڤینێ بتنێ مایه‌ گه‌ش، ته‌ڤ هوگرێن وێ یێن رند سیسبوونه‌ و وه‌غه‌ركرینه‌ چ گوله‌ك ژ جۆرێ وێ و چ بشكوژێن گولان بره‌خڤه‌ نه‌ماینه‌

   ھۆزان ئەمین- د ڤان دەمێن داوی دە، چاپا دوەم یا دیوانا (گولدەستە)یا د. بەدرخان سندی، ل وەشانخانا ڤەنگ ب  تیپێن لاتینی ل ئستەنبۆلێ چاپ و بەلاڤ بوو، تێ زانین کو چاپا یەکەم ل دیمەشقێ ب ناڤێ ( ھۆزانیت من) د سالا ٢٠٠٩ دە چاپ ببوو،

    روَمانا فه‌رهاد پیربال “هوَته‌ل ئه‌وروَپه‌” ب كورمانجیا به‌سام مسته‌فا د ناڤ وه‌شانێن ئاڤه‌ستا ده‌ ده‌ركه‌ت. چیروَكێن پیربال ژی به‌رێ ب ناڤێ “چوَلستان” ب كورمانجی ده‌ركه‌تبوون. ئاڤه‌ستا هه‌موو روَمان و چروَكێن فه‌رهاد پیربال وه‌ردگه‌رینه‌ كورمانجی.

      . هه‌رچه‌ند به‌چاو ناتبينم و گوێم له‌ترپه‌ي پێشت نييه‌ شنه‌ي بايه‌ بۆنتم به‌سه‌ردا ده‌هێنێ