Pêşengê hunerê netewî (1948-1989)…Nizar Yosif

Nasnameya hunermend ya hunerî, beşek ji nasnameya çandî ya civaka ku ew beşek jê ye. Hunermendê bi bandor nîşanê girêdanê ye di navbera wan de, ji ber vê yekê, nasameya çandî bandora xwe li warên cihêreng ên jiyanê heye.

Têkiliya mirov ya spehîtayî bi zemînê re, mijara taybetkirî ya hunerê ye, û peywira (mohme) wî wênekêşiya hunerî ya cîhanê ye. Têkiliya hunermend bi rastiyê re û rûbirû bi ciwaniyê ve, sedemin ku hunermend hilgirê nazikiyan û barkêşê spehîtayê be, her dem bi verêj û çîkirinan derdorê xwe dixemilîne, di navenda her karê hunerî de ye.  Jiyan bi kar û barên xwe ve, mijara hunerê ye, li ser hunermend serdeste.

Hunermend li ser bingeha zanîna jiyanê û jêhatîbûna xwe wêneyên hunerî diafirîne, di têkiliyan de jîrîtiya wî rêya serekeye ji revakirina hestan re.  Ew e mijar û şêwaza vegotina rastiyê û berhema guhêzê û cewherê kalîteyî di hunerê de, têrkirina pêdiviyên estetîkî û derûnî yên mirovane, bi afirandina karên bedew, diyar dike.

Mihemed Şêxo ew avahîya mezin û bilind, li kîjan deverê konê penaberiyê vedigirt, xwedan helwest bû.  Ji ber xebat û hunerê netewî, ji encamên çewisandinan û gefên ewlekarî li Sûrî û Îraqê û Îranê, di mercên dijwarên jiyanê de derbas dibû û dikişandin. 

Mihemed Şêxo yek ji lehigên hunerê kurdî û pêşengên wê ne, di serdema ciwan û zêrîn ya ku hunermend û helbestvanên girs û jîr têde jiyan dibûn.  Ji xweserîya xwe û ji wan, giyanê netewî û xizmeta civakî werdigirt, di heman demê de ew giyan û pêjin bi baweriyên hêja û bicoş didan derdor û hawîrdorê xwe.  Dema navê wî tê li ser zimên, navnîşana wî bi çend gotinan zelal tê xuyankirin: Zordestî, xizanî, koçberî, astengî, dilsozî û resenî.

Di heyamên rûniştina wî li Lubnanê û pişt re li û Êraqê û Îranê û dema sirgûniya wî li herêmên bakûrê Îranê (Azerbaycanê), bingehek bi hêz ji xwe re ava kir. Dayînheva zanîn û çanda hunerî di xizneya kesayetî de, alîkariya wî di pîşesaziya awazan û danîna hevokên mûzîkê û ritiman de kir, bi rengekî pêşketîtir ji yên berê.  Di encama pênasîna hunermend Mihemed Şêxo bi mûzîka Erebî, Farisî û Azerî, wî imbarek çandî û hunerî berhev kir, vê yekê bandor li şêwazê çêkirina stranên wî kir, bi şêweyekî cuda ji forma strana klasîka Kurdî bi giştî, û taybet li rojavayê Kurdistanê.

Ji encama zanistî û lêkolîn û komkirina şêwazên cuda, hişt ku di hunerê stranbêjiyê de hostayek serketî be. Awazên rengereng û performansa wî ya berfire û xweşiya deng, hunerek dengbêjiyê taybet da gelê xwe.

27.02.2023