Share |

Gotar in "Edebî"

Tevî ku rûbera Rojavayê Kurdistanê ji parçeyên din ên welêt biçûktir e û hejmara şêniyên wê kêmtir e jî tevger û bizaveke wêjeyî, çandî û rewşenbîriyê ya berbiçav lê geş bûye. Bi taybetî jî çalakiyên wêjeyî û çandî yên ku bi Bedirxaniyan re dest pê kir, ji salên 30î yên sedsala bîstî û vir ve berdewam dikin.

Enstîtuya Çanda Kurdî ya Vîyanayê "Xelata Şerefnameyê ya Çand û Zimanê Kurdî" ya sala 2023yan dîyarî zimannas û nivîskarê Kurd yê qedirbilind Deham Ebdilfetah kir.

      Bi helkeftina ku di roja 5.1.2024an de, 119 sal di ser rojbûna lehengê Kurd Apo Osman Sebrî re derbas dibe, bi min xweş e ku, ez wî bi van gotinan û vê helbesta ku seydayê Cegerxwîn di pesnê wî de gotiye, bibîr bînim.. Ew ne yê jibîrkirinê ye..  

Di vê jiyanê de, mirov pêrgî gelek kesan dibe.. Hevaltî û dostaniyê bi hina re datîne..  Hezkirina hina ji wan dikeve dilê wî de û her ku dem bi pêş de dire, ew hezkirin mezin dibe.. (Mûsa Zaxuranî: 1955-2023), yek ji wan hogir û dostên min yên hezkirî bû..

Helbestvanê Kurd ê ji Dêrika Rojavayê Kurdistanê, Simko Botanî dîwaneke helbestan ya bi navê “Welatê Rojê” bi zimanê Kurdî û bi tîpên (Latînî û Aramî) çap kir.  

  Kurtejiyana Cegerxwîn (1903-1984)   Jidayikbûn û Zaroktî

  Celadet Alî Bedirxan (1893 Stenbol-15ê tîrmeh 1951 Hêcanê/Şam) siyasetmedar, rojnamevan û zimanzanê kurd bû.

    Romana Meha Hesen a bi navê “Metroya Helebê” ku bi zimanê Erebî hatiye nivîsandin, ji aliyê lêkoler û wergêrê Kurd Xalid Cemîl Mihemed ve bo Kurdî hat wergerandin.  

Nûredîn Zaza (di 15ê sibata 1919an li Madenê, Împeratoriya Osmanî ji dayik bûye – û di meha 7ê çiriya pêşîn 1988 li Lozanê, Swîsre koça xwe ya dawî kirye), ramyar, nivîskar, rewşenbîr, damezrenêr û yekemîn serokê Partiya Demokrat a Kurdistanê li Sûriyê bû.  

  Daxuyaniya nivîskî ya Platforma Zimanê Kurdî PZK ê   

   Dost û Xwendevanên ezîz! Werin em bi hev re bidin ser şopa Mîr Celadet Bedixan û çîroka berhevkirina wî ji Alfabeya Kurdî Latînî re nas bikin.

  Ev sêyemîn care ku diçim Zaxo, Zaxoka Badînan.. Cara yekemîn di sala 2008an de bû, min semînerek li dor Bedirxaniyan di bexçeyê qaymqamiyê de da,

    Bi vê  boneya pîroz çirûskek li ser  kovara (JÎN). Kurtelêkolîn Kovara (JÎN), (7.11.1918 - 2.10.1919)  

      Wek ku diyar e her miletek di cîhanê de, pênasîn û hebûna xwe bi zimanê xwe dide naskirin; li Erebistabê zimanê Erebî nîşana hebûna miletê Ereb e,

Ey bilbilê dilşadî, hela wer bike fîxan Derdê me girane ey bira, birîna me kûr e Gorî te bikin cerg û dil û mêlak û hem can Dengê te ye xweştir, ji ney û nay û bilûre..   Karwanê me va bi rê ketî, lê şevreş û tarî Serma ye terez kulyên di berfê her dibarî Bahoz e çelapek têne me, ji her çar kenarî

      Berî çend rojan nivîskar û helbestvanê Kurd ji Rojavayê Kurdistanê ji Qamişlo, Bajarê Evînê ji min re hejmarek pirtûkên xwe bidiyarî şandin, ez ji dil spasiya wî dikim û vê diyariyê bi diyariyeke mezin û buha dizanim

Mewlûd di tesewifa Îslamê de cihekî girîng digire. Koka vê peyvê ji zimanê Erebî tê. Li gorî kok û bêjeyê bi wateya welîdinê tê binavkirin.

  Şiko aşiqê ziman, çand, dîrok û milletê xwe ye. Alîgirê yekîtî û tifaqê ye. Hestên netewî pê re bilind in. Helbesta "Bi xemil, rewş e / Şîrin û xweş e / Zimanê kurdî…

  Di dîrokê me de, gelek ronakbîr hizrên xwe kirin çira ,ji bo zanyariyê û evîna xak û maf , ji wan helbestvanê nemir Ferhad Içmo , û wekî her car , em nirxê saxa nagrin, û haja wan nabin ,

  Belê ezbenî, di serê vê sala nû de, ji pirbûna pirsan tu xwe di nav bersivan de winda dike, zimanê te li hev diherbile û tu nema zane çi bêje û çi nebêje.. Tu dixwaze derewekê bike û ji derewa xwe bawer bike.. An hin derewekê bikin û te ji wan bawer bike û xwe bi derewa wan razî bike..!

  1.    Rewşa Zimanê Kurdî

Ew hevrika min e di hezkirina gewdeya dilçûyî de, di ferehiyên xewinên min de buhirtî ye. Li gel min binçengê berbanga metirsîdar helmijîn dike, cilên perîşanên têr bi fêrbûnên xwe xemilî ne, endîzên orispiyên westiyayî ,li ser nivînên felekê  de, xwe bi serîn dike, çendîn ez

  Di van derdû salên dawî de, bira, xwîşk, dê û zavayê min pey hev koça dawî kirin.. Herwiha dostên min î navdar û herî nêzîkî min; (Seîd Yûsif: 1947 - 2020)

Roja 10.01.2020an korsa fêrkirina Zimanê Kurdî ku ji aliyê lêkolîner û nivîskar Xalid Cemîl Mihemed ve hatibû amadekirin û wane jî wî bi xwe didan, li hola Dezgeha Sema ya Çand û Hunerê li mêvanxaneya Capitol bidawî bû.