Gelek hunermendên kurd mîras û çanda gelê Kurd bi stranbêjiyê parastin. Yek ji wan jî hunermend Mihemed Selîm Temo (67) yê ji gundê Mamirlî yê navçeya Amûdê ye.
Selîm Temo di nava malbatekê de ku di salên 1980 û 1990`î de şahî û dawet şên dikirin, mezin bû. Wê demê dawet 3 yan 7 rojan li dar diketin.
Hunermendê navdar ê Ermen ê Amedî Ûdî Yervantê ku neçar mabû ji Amedê koç bike got, “Hûn dikarin mirovekî ji welatê wî derxin lê hûn nikarin wî welatî ji dilê wî mirovî derxin.”
Şêwekarî, cureyeke hunerê ye. Bi vê hunerê, her tişt bi awa û şêweyeke nû tê dariştin. Ew yek ji hunerên herî ciwan tê hejmartin, hunera derbirîna raman, hest û her tiştê
Hîva Ismaîl, li bajarê Kobaniyê ji dayik bûye, di sala 2010an de ji Peynageha Hunerên Jinan der diçe, 9 salan weke mamosteya hunerên bedew kar kiriye, beşdarî çend pêşangehên hevbeş li Rojavayê Kurdistanê bûye.
• Çawa we dest bi karê şêwekariyê kir, di der barê wan destpêkan de hûn dikarin çi ji me re bibêjin.
Wêjegerê Kurd ê navdar Helîm Yûsiv li Rojavayê Kurdistanê li bajarê Amûdê li sala 1967 an ji dayîk bûye. Nivîskar Helîm Yûsiv li Zanîngeha Helebê beşê hiqûqê bi dawî kiriye.
Guhdarîkirina dengê wî Mirovî dilxweş dike, û wisa di xeyelên dûr û kûr de diçe. Ji Piçûkanî hestên xwe bi rêkûpêk kirine, heya ku bandorek erênî li her nifşî kir. li ser rewiştê, û rêwîtiyê, niştîman, hw… strandiye.
Bahoz Baran hem bi zimanzaniya xwe û hem jî bi çîroknûsiya xwe tê naskirin. Lê ji aliyê xwe yê zimanzaniyê zêdetir dixwaze bi çîrokên xwe derkeve pêş. Ji ber vê yekê ev demeke ku navber daye xebatên zimanzaniyê û hemû hêza xwe daye ser nivîsandina çîrokan.
Vê carê me dîsa xwe berda jêra beriya Mêrdînê û berê xwe da Binxetê. Me hevpeyvînek bi helbestkar û berhevkarê folklora kurdî mamoste Salihê Heydo re pêk anî. Heydo derbarê kar û xebatên xwe yên berhevkariya bi salan de ji rojnameya me re axivî.
Me vê carê jî berê xwe da bajarê êvînê Qamişloyê û der barê helbest, ziman, êş, bîranîn û jiyana evîndarekî helbesta kurdî, bi helbestkar Dildarê Aştî re hevpeyvînek kir. Aştî ji salên 90’î heta niha bênavber hespê hest û dilîniyên xwe di vê qadê de dibezîne.
Şêwekarî cureyek ji hunerê ye, her tiştî bi nerîneke nû û cuda pêşan dide. Şêwekar jî li gor bîr, nerîn û têgihîştin û hestên xwe, babetan bi awayekî ne asayî pêşkêş dike û bi her reng û xêzekê jî asoyeke nû ji xeyal re vedike. Hunermenda Kurd a ji bajarê Kobanî Nisrîn Serxweşî yek ji hunermendên xwe di vî warê hunerê de çespandiye.
Bi destpêkirina zanîngehê re min ji xwe re wiha got: Gelo çi kêmasiya zimanê min ji zimanekî din heye ku ez ê pê kar nekim. Zimanekî ewqasî dêrîn û bi qîmet, gelo çima ez ê xwe pê bi pêş nexim. Vê pirsê hîşt ku ez berê xwe bidim çanda jiyana xwe
Xwebûn- Rizoyê Xerzî
-Efrîn zevînê Zeytûnê ye, erdê aştî û evînê ye, xêr û bêrê ye. Efrîn lêdaneke ji lêdanên dilê Kurdistanê ye.
-Min pir ji hejar û binzoran re stra û min çi piştvanî ji çi alî ve negirt
Hunermend alav û keresteyên xav û xwezayî ji civakê distîne û di raman û xeyalên xwe de, wan ji nû ve diafirîne û careke din bi şêwazeke din vedigerîne civakê. Ew çand e, huner e û ziman e, ji ber ku ev dibin gewdeyê neteweyê.
Çi gava ku ji nivîskarekî Rojavayê Kurdistanê li tevger û xebata wêjeyî di salên 80 û 90’an de tê pirsîn, yekser navê profesor û doktor Celîlê Celîl tê gotin û gera wî ya li Rojavayê Kurdistanê tê bibîrxistin.
Nivîskar û lêkolîner Heyder Omer bi serbora xwe ya dûm û dirêj di warê nîvîsandin û afirnadinê de, pirtûkek nû di derbarî dîroka folklorê kurdî derxist bi navê "Kurtedîroka Wêjeya Folklora Kurdî". Di derbarî wê de Dengê Amerîka hevpeyvînek li gel nivîskar Heyder Omer kir, ku nuha ew li Elmaniya dijî.
Ciwan Haco got: “Kurd neteweyek 50 milyonî ne. Îro em çend di rewşek xerab de jî bin, kes nikare vîna Kurd bişkîne”.
Hunermendê navdar liser zaroktiya xwe diyar kir: “Ez zarokek gelek natebite bûm. Min qet guhdariya kesî nedikir. Ger min di biçûkatiya xwe de dilên hinan hiştibe, ez li vir lêborîna xwe ji wan dixwazim” Bi hunermendê navdar Ciwan Haco re li ser albuma wî ya nû “Felek” em axifîn.
