مامۆسەتە ئامەد تیگریس (ل باکورێ کوردستانێ دۆزا ھەری مەزن دۆزا زمانێ کوردییە(

ھۆزان ئەمین

زمانزان و نڤیسکار ئامەد تیگریس د سالا ١٩٤٨دە ل باژارێ لجێ (ئامەد) ژ دایک بوویە. و ل باژارێ ئەرخانیێ دبستانا مامۆستەتیێ خوەندیە،  و ل گوندێن جنەزوور و شێخانا لجێ مامۆستەتی کریە.

د سالا ١٩٨٠ دە دەرکەتیە دەرڤەیی وەلێت و ل سوێدێ ب نەشتەجیھ بوویە. و ژ ١٩٨٤ ل ستۆکھۆلمێ ب ئاوایەکی فەرمی نێزیکی ٢٨ سالان مامۆستەتیا زمانێ کوردی دکە، ھەیا کو  دەمەکە سەرۆکاتیا ئەنستیتوویا کوردییا ل ستۆکھۆلمێ کریە، ژ بۆ وەرگەرا پرتووکێن زارۆکان ژ سوێدی بۆ کوردی ب سالان د رەداکسیۆنا وەشانخانەیا ئاپەجێ دە خەبتیە، د مەد تڤ دە ب ناڤێ ‘‘رۆژباش مامۆستە، دبستانا کوردی و خوەندەگەھا کوردیعع دە بەرنامەیێن پەروەردە و ھینکرنێ ئامادە و پێشکێش کریە.  

تیگریس د گەلەک دام و دەزگەھێن چاندی دە کار کریە، و مرۆڤەکی خوەدان شیان و گەلەکی زیرەک و ناڤدارە و فدەکارە و بۆ خزمەتا زمانێ کوردی خوەدی کەدەک مەزنە، و ھەیا نھا تەڤی پرتووکێن وییێن وەرگەراندنێ نێزیکی ٣٠ بەرھەمان چاپ کرنە.

ئەڤ خەبات گش ژ بلی ب سەدان گۆتار و نڤیس و شرۆڤەیێن ئەدەبی کو د گەلەک کۆڤار و رۆژنامەیێن ل باکور و ئەوروپا دەردکەڤن بەلاڤ کرنە.

د دیدارا رۆمانا کوردییا کو ل دھۆکێ ھاتبوو ل دارخستن ژ لایێ یەکیتیا نڤیسەرێن کورد دە ، وەک مێڤان بەشدار ببوو و مە ل سر ھن بابەتان گەنگەشە کر، و د دەربارێ بەشداریا خوە دە کەفخوەشیا خوە دیار دکر و دگۆت گەرەک ھنەکی بەھتر ل سەر رۆمانا کوردی دانووستەندن چێببە نە تەنێ بەحسا ئەزموونا ئەوروپا و وەلاتێن دن بێ کرن، ژ بەر پسپۆریا وی ل سەر زمان و وێژەیا کوردییە ، ب ئاوایەکی گەشبین لێ دنەری و دگۆت زمانێ کوردی بەر ب پێش دە دچە و ب تایەبەت ل باکورێ کوردستانێ ، پشافتنەک مەزن ل سەر  زمان چێبوویە  و دگۆت “ مەجبوور دەولەتا تورکی، زمانێ کوردی قەبوول بکە ، و فەرمی ببە و ژ دبستانێ سەرەتایی ھەیا زاننگەھێ وێ وەرە فێرکرن”

مە بەرێ خوە دا رۆژایێ کوردستانێ کو ئیرۆ شۆرەشەک ل ور ل دارە و زمانێ کوردی بوویە یەک ژ خوەستەکێن سەرەکی کو داخوازا فەرمی کرنا وێ تێ کرن پشتی ب سالان ھاتیێ ئنکار و قەدەخە کرن د ڤێ بابەتێ دە مامۆستە گۆت “ ئەز کێفخوەشم کو زمانێ کوردی دەستپێکرنە، و پەروەردە دبە د ھن باژاران دە، ھەڤال ژ من رە دبێژن کو بەر ب باشیێ دە دچە، و ئەز ئامادە مە ھەگە بخوازن ئەز ھەرم ور و ئەزموونا خوەیا ب دەھێن سالان تێخم خزمەتا وان دە ، لێ ب مخابنی بە ژی دبێژن مەتەریال د دەست وان دە تونە نە و گەلەکی بێ ئمکانن، و مامۆستێ کو پەدەخۆچی زانن ل جەم وان تونە نە، و ژ تونە بوونێ گەلەک کەس ب فەدەکاری رابوونە و دەرسا ددن، لێ  لازمێ وەرە زانین کو د پەروەردێ دە، سێ تشتێن بنگەھین ھەنە؟، (١) دڤێ پیلانا پەروەردێ ھەبە، و چاوا تێ شاگرتان تێ بغینە، (٢) ھازرکرنا مامۆستەیان و پەروەردا وان (٣) پرتووک و مەتەریالن، لە وەختا کو ئەم ل رۆژاڤایێ کوردستانێ دنەرن ئەڤ ھەرسی بەند ژی تونەنە، ژ نشکێ ڤە دەلیڤە چێبوو و کەتن ناڤێ دە، لۆما ئەو ھەرسی تشت پەیدا نابن، لێ دڤێ ھازری و کار بێ کرن کو وان شەرتان پەیدا بکن.

ئەم ھاتن سەر رەوشا زمانێ کوردی ب گشتی گەلۆ د چ ئاستێ دەیە و ژ مەترسیا وەنداکرنێ خەلاس بوویە، گۆت “ بەلێ ژ بلی زاراڤایێ زازاکی ( دملکی) ئەو د بن تەھلیکا ونداکرنێ دەیە ، و زمانێ سۆرانی خەما وێ نەمایێ ژ داینگەھێ ھەیا زانکۆیێ چوویە، و کورمانجی ژی خوە گھاندیە ئاستەکێ و نە د رەوشا ونداکرنێ دەیە، و رۆژ ب رۆژ پێش دە دچە، وەک میناک ئەز ھاتبووم ئامەدێ بەری چار سالان و ئەز بەری چەند رۆژن ژی ل ور بووم، ب راستی ھاندانەک چێبوویە و رەوش بەر ب باشیێ دە دجە و کەچ و خۆرت خوە فێر دکن و دجن خولێن زمانێ کوردی، لێ مەترسیا مەزن ل سەر زارۆکان ھەیە، ئەو تەڤ ئاسمیلە بوون، باڤ و دیێن وان ب کوردی زانن لێ ب زارۆکێن خوە رە ب تورکی داخڤن، ئەڤ د دەمێن پێش دە وە نفشەکی ساخ ب کوردی نزانبە چێببە، بەرێ بەحسا دەرسم و ئەرزرۆمێ دھات کرن کو ئەسمیلە بوونە، لێ ئیرۆ بەر ب ئامەد ھەیا مێردینێ ڤە تێ”

ھەر وەھا بەردەوام کر و گۆت کو ڤان دو سێ سالێن داوی دە ل باکورێ کوردستانێ ھەر کەسی فێم کریە کو دۆزا ھەری مەزن دۆزا زمانێ کوردییە، و پێوستە پەروەردەیا وێ ژ دەولەتا تورکی ب ئاوایەکی فەرمی وەرگرن، لێ بەلێ بەری دەھێن سالان سیاسیێن کورد ل ور دگۆتن ئەڤ پرس وێ ب جارەسەریا پرسا کوردی رە وەرە چارەسەرکرن ، لێ نە وسایە و ئەو ژی ب دەرەنگی پێ حسیانە کو لازمە ژ زامنێ کوردی رە ستاتویەک ھەبە، و داوا وێ دکن؟”

ئەم ھاتن سەر رەوشا پەروەردێ ل ھەرێما کوردستانێ مامۆستە وەھا گۆت “ نە تشتەکی شاشە کو پەروەردە ب دو زاراڤان ھەبە، و ل گۆرا من دڤێ ھەردوو زاراڤ سۆرانی و بەھدینی ستاندارد ببن، ئەو دەما یەک ملەت و یەک دیالەکت ، دەرباس بوو؟ ئەز میناکەکێ بینم، من گەلەک لێکۆلین د ڤی بەوارە دە کرن، ل ئەفرکا باشوور ب سێ زاراڤان پەروەردە ھەیە، و ل نەروەچ یەک نەتەون و یەک وەلاتە ب دو زاراڤان و ب دو گرامەتیکان پەروەردێ دبینن ،ئا گرینگ ھاستێن نەتەوی نە، و ئەڤ پرۆسەسەکە درێژە، دبە کو د پێشەرۆژە دە بەر ب ھەڤ دە وەرن و ببە یەک پەروەردە”

ب ڤی ئاوایی مامۆستە ھزر و بیرێن خوە ب مەرە پارڤەکر، و دەستخوەشی و سپاسی مە ل کار و خەباتێن وی کر و سوھبەتا مە ل ڤر ب داوی بوو.

روزناما وار