ھەلبەستڤان ئازەر شوێش (ھەلبەست ل با من رازەکە کو ئەو راز ب داوی نابە)
ھەڤپەیڤین: ھۆزان ئەمین- ئازەر ئۆسێ شوێش ھەلبەستڤان و رۆژنەماڤەناکی کوردە، ل رۆژاڤایێ کوردستانێ، گوندێ خربە غەدیریێ گرێدایی باژارێ عاموودێ د پاییزا سالا ١٩٦٤ دە چاڤێن خوە ل ژیانێ ڤەکریە، دبستانا سەرەتایی ل گوندا ئامادەیی ل باژارێ عاموودێ قەداندیە و ل زانینگەھا حەلەبێ بەشێ ئەندەزیاریێ د سالا ١٩٨٨ قەداندیە.
ئازەر د ناڤا مالباتەکە ناسکری و وەلاتپارێز دە کو د تەڤگەرا رزگاریا نەتەوی کوردی دە گەلەک خزمەت و جانفدایی کریە مەزن دبە و ھەستێ ھەلبەست نڤیسێ ل سەر نشتمان و عەشق و ئەڤینێ، پشتی سالێن ١٩٩٠ د بن بەندۆرا خوەزا و ھەلبەستێن کلاسیک دە دەست پێ دکە و ھەلبەستێن تژی عەشق و ھەزکرن دنڤیسینە، و د ناڤا سێ بەرھەمان دوەشینە، د گەل ھەلبەستنڤیسینێ کارێ رۆژنامەگەری ژی دکە و پێوەندیێن وییێن ب رۆژنامەڤانێن ئەرەب ل بەیرووتێ پێش دکەتن و د کۆڤار و رۆژنامەیان دە گۆتار و نڤیس بەلاڤ کرنە، نھا ل وەلاتێ ئەلمانیا دژی، مە دەرفەت دیت کو ئەم چەند پرسان ژێ بپرسن ب ھەلکەفتا دەرکەتنا بەرھەما وییا نوو (دەلال جان) وی ژی ب سپاسی بەرسڤ دا.
-وە ھەلبەست نڤیسین کەنگی و چاوا دەستپێکر؟
- من ژ زارۆکتیا خوە دە، ژ مووزیک و سترانان ھەز دکر، من ل گوند گەلەکی ژ سورشتێ ھەز دکر. من ژ دەمسالێن سالێ، ژ باران و تاڤێن نیسانێ ھەز دکر. من ژ چووکان، ژ ھێلینێن وان ژی ھەز دکر. د دبستانێن ناڤین و سەرەتایی دە من ژ ھەلبەستێن ئەرەبییێن کلاسیک ھەز دکر، گەلەک ژ وان من ئەزبەر دکرن و دگۆتن.
لێ ژ بۆ نڤیسا ھەلبەستا کوردی، د سەری دە، ژ بەر کو من ژ زمانێ فرەنسی ھەز دکر، گەلەک باندۆرا زمانێ فرەنسی و وێژەیا فرەنسی ل سەر من ھەبوو. من ژ بەر ھەزکرنا ژ زمانێ فرەنسی خوە فێری نڤیسینا ب زمانێ دایکێیێ کورمانجی کر.
ل باژارێ عاموودێ، باندۆرا ھەلبەستڤان بەشیر مەڵە ل من بوو. وەکی دن باندۆرا ھەری مەزنا مەلایێ جزیری بوو.
- دەلال جان) بەرھەما وەیا نوویە، كا ھنەکی ژ مەرە بەحسا وێ بکە ژ کەرەما خوە رە؟
- بەرھەما منا نوو ب ناڤێ ‘دەلال جان ل وەشانخانا بەلکی ل ئامەدێ د ڤان رۆژان دە دەرکەت، د ژیانێ دە پر کەس ھەنە دلێ من نێزی دلێ وانە، بێ دەنگن، لێ د بەدەن و چاڤێن وان دە ھەر تشتێن خوەش و بەدەو دیار دبن، ئەز ب بایێ وان دەلالان رە دفرم، پنپنیکێن ئەشقا من خوە ل ئارێ چاڤێن وان دگرن و د بەرقەفێن سینگێن وان دە ھێلینێن خەونێن من دھوونن، د وەلاتێ مە کوردستان دە، دەلالێن مە پرن، ئەڤیندارێن مە گەکەکن، دلسۆز و خەونپارێزێن مە مینا چیایێن قەندیل و جوودی بلندن من ئەو دەلال د پرتووکا خوە ‘دەلال جان دە دەستنیشان کرن.
- چەند بەرھەم ھەنە، و ناڤەرۆکا وان ھەلبەستان ل سەر چیە؟
-تا نھا سێ پرتووکێن منیێن ھەلبەستێ ھاتنە چاپکرنە، پرتووکا یەکەمین ب ناڤێ ‘دەمسالا دل ل لبنان/بەیرووتێ ل چاپخانەیا ‘ئامەردا دەرکەت. یا دویەمین ب ناڤێ ‘بێیی تە ل حەلەبێ دەرکەت،یا سێیەمین ژی ل وەشانخانەیا بەلکی ب ناڤێ ‘دەلال جان ھات چاپکرن و نھا ھەر کەس دکارە بخوینە.
ناڤەرۆکا ھەلبەستێن من، ل سەر ئەشق، ھەزکرن، مرۆڤ و بەدەوبوونا مرۆڤانە، رازا چاڤێن مرۆڤان کو ت کەس نکارە ژ بلی ھەلبەستڤانێن راستتەقین بخوینە.
ھەر وھا ھن ھەلبەستێن من ل سەر شەھید و قەھرەمانیا لەھەنگێن کوردستانێ نە.
ھەلبەست ل جەم من رازەکە کو ئەو راز ب داوی نابە، ئانگۆ زەھمەتە بێ ڤەکرن، ھەلبەست گیان و ھەیڤانێ وێژەیێیە، ھەلبەست بایەکی نەرم و خەونەکە خوەشە.
-تو رەوشا ھەلبەست و ھەلابەستڤانێن کورد چاوا دبینی؟
ل گۆری من و ب قاسی کو من ھەلبەستێن ھەلبەستڤانێن کورد خوەندنە، ئەز رەوشا ھەلبەستا کوردی باش دبینم.
ھەلبەستا کوردی د رەوشا ھەیی دە، گەلەکی ب خەمل و خێزە، ب بەژن و بالە، لێ دا کو خوەندەڤان ھەلبەستێن خوەش بخوینن، دڤێ کو ھەلبەستڤان ئاشق بە.
ھەلبەستڤانێ کو تەنوورا ئەشقێ د دلێ وی دە نەدادایی بە، وێ ھەلبەستا وی سەقەت و بێ گیان بە، ھەلبەستڤان دڤێ خەمخورێ دەرد و کولێن مرۆڤان بە.
ھەلبەستڤان دڤێ ھەستێن وی زۆرا مەژیێ وی ببە، دڤێ بەر ب دۆژەھا ئەڤینا ڤە بچە و ھەلبەستڤان دڤێ ب ئارێ ئەشقێ وەرە شەوتاندن.
-ل گۆرا تە رەوشەنبیر ژ بلی نڤیسینێ چ کارە پێشکەشی جڤاکا خوە بکە؟
رەوشەنبیر نەینکا جڤاکا خوە نە، رەوشەنبیر دل و مەژیێ گەلێ خوە نە، رەوشەنبیر مووم، چرا و ھێڤیا گەلێ خوە نە، رەوشەنبیر دکارن گەلەک کاران بکن، کو رەوشەنبیر ب ئەرکێن خوەیێن دیرۆکی رابن تاریا ھەیی دکارن رۆناک بکن و جڤاکێن خوە ژی بەر ب ئاسۆیێن ڤەکری ڤە ببن.
-ل کێلەکا ھەلبەست نڤیسینێ تو رۆژنامەڤانیێ ژی دکە، د وی وارێ دە تو کارێ بەھسا ئەزموونا خوە بکە؟
-ئەرێ من د کۆڤارا رۆژدا دەیا کو ب زمانێ کورمانجی دھات وەشاندن ل رۆژاڤا کار کر، من چەند سالان ل لبنان بەیرووتێ د کۆڤارا ‘سۆرگول دە کار کر، ھەر وھا ئەز وەکی نووچەگھانێ تەلیڤزیۆنا کوردی رۆژتڤ بووم، من ل لبنانێ گەلەک رەپۆرتاژ ب سیاسەتمەدارێن لوبنانی رە چێکرن.
باندۆرا لبنان، خوەزایا وێ گەلەکی ل سەر من چێبوو، لبنانیا کو نە خوەشکبوونا وێ ب داوی دبوو، نە ژی من دکاری داوی ل ھەزکرنا وێ بینم، لبنان ھەموو ئاسۆیێن منێن گرتی ڤەکرن، تا نھا عەشق و ھەزکرنا وێ د دلێ من دە ھەیە و ژێ دەرنەکەتیە.
-پەیڤا وەیا داوی کو ھوون بخوازن بكهینن خوەندەڤانان؟
ئەز دکارم ببێژم ژیان د ھەموو کێلیکێن خوە، ب خوەشی و نەخوەشیا خوە خوەشە، ئەم مێڤانێ ڤێ ژیانێ نە، کەس ژ مە نزانە وێ د کیژان کێلیێ دە چاڤێن خوە ل ژیانێ بگرە و خاترێ داوی ژێ بخوازە، د ژیانێ جھێ ھەر کەسی ھەیە، د ژیانێ دە مرۆڤ گەرەک مینا خوە بژی، ژیان رازە و گەرەک مرۆڤ گاڤ ب گاڤ وێ رازێ ڤەکە، مرۆڤ ژی دڤێ ب بایێ ڤێ ژیانێ رە بمەشە و سپاس ژ وە رە.
- 1884 خوێندنەوە
