ھەلبەستڤانێ کورد عبدالقادر موسا (ھەلبەستا کوردی د ئاستا ھەلبەستا جیھانی دەیە)

ھەڤپەیڤین : ھۆزان ئەمین

عبدالقادر موسا د سالا ١٩٦٩ ل باژارێ عاموودێ ( رۆژاڤایی کوردستانێ ) ژ دایک بوویە، و بەشێ زمان و تۆرەیا فرەنسی ل زانینگەھا حەلەبێ خوەندیە.

ژ سالا ١٩٩٥ ل ئالمانیا دژی و نھا ل بەرلين دژی، دبستانا بلندیا ئالجە-سالۆمۆن سچولە – بەرلین بەشێ کارێ جڤاکی و پەرەوەردەیێ دخوینە و ل سەر گونجاندنا کوردا د جڤاکا ئالمانی دە تێزا خوە ئامادە دکە.

ب ھەلبەست نڤیس و وەرگەراندنێ رە مژوول دبە بەرھەمەک وی ھاتیە چاپکرن ، و ھەلبەتسێن وی ژ بۆ زمانێ ئالمانی، فرانسی و ئسپانی ھاتنە وەرگەراندن و د کۆڤار و رۆژنامەیێن جوور بە جوور دە ھاتنە بەلاکرن. ب سپاسی دەرفەت دا مە و خوە و بەرھەم و ئەزموونەیا خوە ب خوەندەڤانێن رۆژناما وار رە پارڤەکر.

-        چ بەندۆرا ل سەر تە چێ بوو ، کو تە ھەلبەست  نڤیساندن ؟

ھەلبەست من دنڤیسە ، ب دەستێ من دگرە و دبێژە فەرمۆ گیانێ خوەیێ وەستیایی و ب خرەجر ل سەر رووپەلا منیا سپی ب ھێمنی پالدینە.

خێزکێن ژیانا خوەیا پر ئێش بکێشە و خوە وەکە وێنەیەکی کو دلێ تە دخوازە بدە دەر..

ھەگەر ھەلبەست نەبا وێ گیانێ ھەلبەستکارەکی چاوا با گەلۆ؟!

-        تو بەندۆرا کۆچبەریێ ب ئەرێنی دنرخینە ل سەر ئەزموونا تەیا ھەلبەستێ ل دەرڤە؟

کۆچبەریێ باندۆرەکە دو ئالی ل ئەزموونا من کر.

١- ئاسۆیەکی نوھ ل بەر من ڤەکر کو ئەز نە تەنێ ب دو ئان سێ زمانان خوە ژ خوەندەڤانێن خوە رە پێشکێش بکم بەلام ب پر زمانان، و رێ ل بەر داناسینا بەرھەم و ئەزموونا من ڤەکر و ھەر وھا رێ ل بەر دیالۆگا ھەلبەستا من ب ھەلبەستا بیانی رە ڤەکر د ریا وەرگەرێ رە .

٢- مەرجێن کۆچبەریێیێ زۆر بوون ئاستەنگ ل بەر نڤیسێ ژ بەر گرێدانا ب ئەرکێن رۆژانە ڤە و زۆرا تێکلیا ب خوەندەڤانێن وەلات رە و تێکلیا یەکسەر ب ئەزموونەیێن دن رەیێن ل وەلات.

-        ئەم دنەرن تو ل گەل رەوشەنبیرێن ئەلمان ھن شەڤا ل دار دخە؟

راستە، ئەز د پر چالاکی و شەڤێن ھەلبەستا ئالمانی دە تێمە خویاکرن ئەڤ ژی رەوشەکە ئاسایییە. ئەز ل ئالمانیا دژیم و پێوستە ژ بۆ بەردەوامیا پێڤاژۆیا ھەلبەستا من کو ئەز ل گەل نڤیسکار و ھەلبەستکارێ ئالام ژی ب گونجم، تا کو ھەلبەستا کوردی وا ئالمانی سوودێ ژ ھەڤ بگرن و د رەیا چالاکیێن ھەلبەستێ رە ھەلبەستا کوردی ژی بکاربە وەکە ھەلبەستا کێم نەتەوێن دن جھێ خوە د ناڤا وێ تۆرەیێ دە بگرە.

-         ئێچما  تو نەدیارە  ب ھەلبەستڤانێن کورد رە د فەستیڤالێن وان دە   گەلۆ؟

ئەز نە ھەوقاس دووری ھەلبەستڤانێن کوردی مە بۆ نموونە کۆمەکە مەیا لدارخستنا شەڤێن ھەلبەستێ ژی ھەیە.

لێ راستە ئەز ھنەکی دووری وان چالاکیا مە ژ بەر ب نەرینا من ئەو فەستیڤال د بن بەندۆرا چەند کەسان دە مانە و د خەلەکا خوەیا تەنگ دە دگەرن، و ئەز کارم بێژم ئەو چالاکی نە ژ دوور نە ژ نێزیک تێکلیا وێ ب ھەلبەستا کوردی رە تونە!؟ ژ بەر (ھەلبەست) ل ور کێمە و سترانبێژەک ژ ١٠ ھەلبەستڤانان بێھتر درێژ دسترێ!!

بیا من ئەز نە دووری کوردان مە ژ بەر ئەز نێزیکی تۆرەیا کوردی مە ب ڤی شەوەیێ خەباتا خوەیا تۆرەیی دکم.

- چەند بەرھەمێن تە ھەنە  ؟

مخابن تەنێ یەک بەرھەما من یا چاپکری ھەیە ، ب ناڤێ ” چەنگێن تە … ئەز ب فرە… خستم” د سالا ٢٠٠٧  ب سپاسی ژ ھێلا دەزگەھا سەما یا رەوشەنبیری ھاتیە چاپکرن..

و ٥ بەرھەمێن من یێ کو ئامادەنە ژ بۆ چاپێ، ئەو ژی ژ دیوانەکە ب زمانێ عەرەبییە و چەند وەرگەران بۆ زمانێ فرەنسی، ئالمانی و ئسپاپییە، و ل وەشانخانایەکی دگەرن!؟

 -       تو رەوشا ھەلبەستا کوردی د چ ئاستێ دە دنرخینە ؟

ھەلبەستا کوردی ئەنجاما رەوشەنبیریەکە تێکەلە ، ھەر چاوا پاخشانەیا ھەلبەستڤانێ کورد ژ رەوشەنبیریەکە تێکەل پێک تێ ھەر وھا ھەلبەستا وی ژی ئەنجاما خوەندنا پر زمانایە ، خوەزایییە کو ھەلبەستڤانێ کورد ب کێمانی دو زمانا دزانە ژ بەر ڤێ ژی ھەلبەستا وی بەرھەما پێشکەفتن و ئەزموونێن - ب کێمانی – دو زمانایە.

ب من ھەلبەستا کوردی د ئاستا ھەلبەستا جیھانی دەیە ، لێ دەرفەتێ داناسینا وێ پر کێمن.

نە دوورە کو ھەلبەستا کوردی ل چرا ھەلبەستا جیھانی ژی خە ، تەنێ کو خوەدی لێدەرکەتن ھەبە.

-        تو وەرگەرێ ژی دکە ژ زمانێ ئەلمانی و ئەرەبی بۆ کوردی و بەروڤاژی  ؟

بەلێ  لێ وەکە وەرگێر ب مژارا تۆرەیێ ڤە گرێدایی تا نھا من ژ عەرەبی ب قاسی بەرھەمەکێ ھەلبەستێن ھەلبەستڤانێ عەرەب ماحموود دەرویش وەرگەراندنە بۆ زمانێ کوردی و من ھەلبەستێن خوە ب ئالکارییا خانما ئالمانیا ھەلبەستڤان ستەفەنە ئۆبەگلۆ وەرگەراندنە ئالمانی و من ھەلبەستێن س ئۆبەگلۆ و ھەلبەستاڤانا ئالمان ژاننە فرەتاگ وەرگەراندنە کوردی.

- وەک مە بھیستیە کەچا تە ژی ھەلبەستان ب زمانێ ئالمانی دنڤیسە ؟

بەلێ راستە ، و مە چالاکی ژی پێکڤە ل دارخستنە ، بەری دەماکێ نە دوور، ئەز و ھەلبەستڤان نەزیر مەڵە و کەچا من ژین یا ١٠ سالی ، ل گەل دو وەرگەرێن بیانی وەکە خانم باربارا مارکەرەت و خانم سکورتە سماژلژ و ب ئالیکاریا موزکژەنا ئالمان فراوکە سۆننبورگ و مووزکژەنێن کورد بەنگی ئاگری و رۆنی ژۆژۆ شەڤێن ھەلباستانیێن پر زمانی لداردخن، و ھەر وھا من ھەلبەستێن وێ ب ئالیکاریا ھەلبەستڤان سەلیم بچووک وەرگەراندنە کوردی.

 -       خەبات و پیلانێن وەیێن پێشەرۆژێ چنە، گەلۆ ھوون نافکرن بەرھەمەک خوەیا دن ژی چاپ بکن یان ئمکان تونەیە ؟

  بەلێ، ئەمێ د ئاڤدارا ٢٠١٣ دە ھەفتەیەک چالاکیان ل باژارێ لا رۆچ سور یونێ فرانسی ل سەر ئەزموونا خوە وەکە ھەلبەستاڤانەکی دیاسپۆرا ل داردخم.

و ئەڤ دەمەکە کو ئەز ل وەشانخانەیەکێ دگەرم تا کو ئەز وان پرتووکێن خوە چاپ بکم لێ مخابن من ئەو پشتگری ژ وان وەشانخانا نەدی؟

و ھێڤیدارم کو وەشانخەنەیێن کوردی بێھتر خوەدی ل ھەلبەستێ دەرکەڤن. 

روزناما وار