Share |

nûçe in "Edebî"

  Ferhan Hisê ( Dilbirîn Mihemed ) di sala 1946’an li gundê Çaxir Bazar ya Gundewarên Amûdê ji dayik bibû.   Yekem Helbest bi navê ( Ey Felek ) di sala 1976’an de nivîsî û Seydayê Tîrêj Nêrîna xwe tê de da   Dîwaneke wî ya helbestan bi navê “Pêlê Evînê Sote Dil” Heye.

Di roja 22 nîsana sala 1898an de  Rojnameya bi navê Kurdistan ji alîyê Mîqdad Bedirxan li paytexta welatê Misrê El-qahîra de dest bi weşanê kir û îsal 121 sal derbas dibe li ser damêzrandina wê de . Ev roj  wek Roja Rojnamevanîya Kurdî tê pîroz kirin û bi panel, semîner û bernameyên taybet vê rojê bibîrtînin.

Roja Çarşemê 3 Nîsanê 2019ê 14.mîn Pêşangeha Navnetewî ya Pirtûkan li Hewlêrê bi sponseriya medyayî ya Kurdistan24ê tê vekirin û 10 rojan berderam dike.   Amadekariyên vekirina Pêşangeha Navdewletî ya Pirtûkan li Hewlêrê bidawî bûne. Cudahiya pêşangeha îsal ji ya sala borî ew e, îsal mezintir dibe û nêzîkî 300 weşanxane tê de beşdar dibin.  

Weqfa Mezopotamyayê, di bin banê xwe da bi beşdarîya gelek zimannas û lêkolînerên kurd, Komxebata Kurmancîyê ava kirîye. Ev pirtûk, bi hewildana Weqfa Mezopotamyayê, ji alîyê vê Komxebatê ve, di du salan da hatîye amadekirin.

  Weqfa Mezopotamya ku navenda wê li Amedê ye kurtedemek berê bi navê "Rêbera Rastnivîsînê" pirtûkek amade kir. Weqif niha jî xwe amade dike ku du kovaran derxe.  

Di berdewamiya kar û çalakiyên xwe yê wêjeyî Dezgeha Sema ya çandî û hunerî û bi hevkariya yekîtiya nivîskarên Kurdistan- Sûriye. Bi helkefta Roja Cîhanî ya Zimanê Dayikê wê 30 zarokên penaberên Rojavayê Kurdistanê bi zimanê xwe behreyên xwe pêşkêş bikin (stran, helbest, mûzîk, dîlan...)  

Xelata Azadiyê ya Mişel Temo ya sala 2017 û 2018 ji bo nivîskarê Kurd Dilawerê Zengî hate dayîn.   Ji sala 2013an ve xelatek bi navê pakrewan Mişel Temo tê belav kirin û xelata sala 2017-2018 diyarî nivîskarê Kurd Dilawerê Zengî hate kirin.  

Werin, werin.. Werin em lehengekî din ji lehengên Kurdistanê bibîr bînin.. Werin, em Mîr Dr. Kamîran Alî Bedirxan bibîr bînin. Yê ku tev jiyana xwe ji Kurd û Kurdistanê re terxan kir; bi serketinên kurdan re geş dibû, bi têkçûnên wan re, xemgîn dibû û dilê wî dihat givaştin..

Yekitiya Nivîskarên kurd –Dihok bi hevkarî di gel Dezgehê Xanî yê Rewşenbîrî di rêkeftî 14/11/2018  Ji bo helbestvana Kurd Diya Ciwana şevek helbestxwendinê rêxistin kir .

Desteya sernivîskariyê ya Kovara Şermola ya wêjeyî û çandî; we agahdar dike ku deriyê pêşwaziya berhemên wêjeyî û rewşenbîrî ji bo hemû nivîskar û rewşenbîran vekiriye ku li ser rûpelên kovarê berheman biweşînin. Beşên kovarê ev in:

 Li bajarê Amûdê yekemîn pêşangeha pirtûkan hate vekirin, tevî asta kêm a beşdarbûna sazî û nivîskaran, lê hejmareke mezin ji welatiyan serdana wê dikin. Berpirsên pêşangehê aşkere dikin, îsal bi navî nivîskar Tewfîq el-Huseynî ye, her sal dê pêşangeh bi navê nivîskarekî be.  

Pêşangeha pirtûkan li Amedê didome û di çarçova pêşangehê de gelek bernameyên kultûrî jî çê dibin ku yek ji wan pêşbirka helbestan Arjen Arî ye.   Di pêşbirka 5'emîn de Nameya Şîn a Emerîkê Sedîqe bû yekem.   Herwisa jiber xizmetên mirovahiyê xelata rûmetê dan Yektiya Bijîjkên Tirkiyê (TTB).  

    Romana dîrokî ya Fêrgîn Melîk Aykoç bi navê "Serwerê Med Aştiyago" ji nav Weşanên Ar derket    „QESRA ROJÊ“ (qesra Medan) çi hebû? Serwerê (qiralê) Med Aştiyago (Astiyages / Îştumego /Îştumemgo) Kî ye? Nebe „Memê Alan“ bixwe be ? Keyxatûn Alyanis (Zeine Alyanîs) a keça Alyattesê II yê serwerê Lidya bû, kî bû?

  Helbestvan Ciwan Nebî ji sala 2006'an ve ta roja îro, siwarê helbesta xwe ye, ku bi xebatên xwe yên berfireh karîbû şêwazê helbesta xwe cîbicê bike di wêjeya kurdî de li Rojavayê Kurdistanê.  

    Nivîskarê Kurd Cemîl Turan Bazîdî bi romana xwe ya bi navê “Navê Min Azad e” hêjayî Xelata Akademîk a Taybet UNESCOyê hat dîtin.  Nivîskarê Kurd Cemîl Turan Bazîdî di romana xwe de behsa çîroka rasteqîn a malbatekê ku piştî komkujiya Helebce neçarî ji Kurdistanê koçber bûye, dike.

  Di pişbirka çandî de ya wezareta çandê li Birlînê ya sala 2018'an, helbestvan û wergêr Ebdulqadir Mûsa xelatek wergirt li ser piroja xwe ya bi navê "Serê Penaber û Palgeha Xewnan ya Vecinqî." Ev pişbirka çandî ji bo nivîskarên ku ne bi zimanê Elmanî dinivîsînin û li Berlînê dijîn.

  Gotina Kurdî bi reh û koka xwe bi kelepûra xwe ve girêdayî ye û li ser wê bingehê her rengên wêjeya Kurdî hatiye damezrandin. Zimanê Kurdî di paxilên dayikan de mezin bû û ji wendabûnê parastî ma. Her bajarekî Kurdî bi awayekî xwe parast.

Pirtûka nivîskarê Kurd ê navdar Şêrko Bêkes a bi navê Geliyê Perperokan ji bo zimanê Îngîlîzî hat wergerandin.   Pirtûka Geliyê Perperokan a Şêrko Bêkes li ser jenosîdên Enfal û Helebçê ye. Ev pitûka nivîskarê navdar ê Kurd bi navê Butterfly Valley (Geliyê Perperokan) ji bo zimanê Îngîlîzî hat wergerandin.  

Roja şemê 5-5-2018, çalakiyên 5‘emîn Mihrîcana Çand, Huner û Wêjeya Kurdî ya Rojava dest pê kir.

Li ser cihanê Federasyona rojnemeger û niviserên geştî (FİJET) xelatekê didin ku ev xelat weke “Oskara Geştiyarîyê” tê zanîn û weke “Sêva Zêrin” tê binav kirin.

  Kejal Îbrahîm ku nişteciha Silêmaniyê bû şeva borî 23.04.2018ê li nexwaşxaneyê koça dawî kir. Kejal Îbrahîm ku yek ji helbestvan û wergêra nasyar a herêma Kurdistanê bû, xwedî bi dehan berhemên helbestên kurdî, erebî û helbestên wê ji zimanên erebî, rûsî, îspanyayî û Îngîlîzî hatine wergerandin.  

     (Gelî mîr Axa û Paşano! Ez ji we dipirsim, kê ji we heta niho ji wetenê xwe re çi kiriye, da em bizaninhun hez wetenê xwe dikin, hezkirina weten ewe ku mirov nehêle dijminê mirov bikeve nîv wetenê mirov de. Hezkirina weten ewe ku mirov wetenê xwe yava bike, mekteba, medresa û xêrata çêke, hezkirina weten ewe ku mirov zaroyên wetenê xwe bide xwendin, bide e`limandin û sin`et û me`erîfeta..)  

Roja 5-4 -2018 . 21mîn xûla festîvala wêjeyî û hunerî ya Gelawêj li Silêmaniyê bi beşdariya hejmarek mêvanên biyanî û navxweyî dest pê kir.   îro Pênşemî 5ê Nîsana 2018ê di saet 10:00an de 21mîn festîvala wêneyê û hunerî ya Gelawêjê li hola Tewar a Silêmaniyê dest pê kir.  

  Hevgirtina Rewşenbîrên Rojavayê Kurdistanê şaxê Ewrupayê Agahî Em hemû Efrînî ne Di bin vî sernavî de HRRK ê şaxê Ewrupayê pêncemîn festîvala çand û hunerê ya Rojava li Elmanyayê lidardixîne Helbest - Çîrok - Şano